سين مثل يك سين سفره هفتسين؛ سنجدي كه مثل بابا نوروز سالي يك بار مهمان سفرههاي شب عيد ما ميشود. اكثر افراد ارزش سنجد را در داشتن حرف سين و عضويت در هيات سفره هفتسين ميدانند.
|
البته اين ميوه ريز نقش و نارنجي رنگ مثل ساير اعضاي سفره هفتسين تا پايان عيد در ظرف خود دست نخورده باقي ميماند و آخر هم، مانند سنگ، سفت و دندانشكن ميشود و بعد از روز 13فروردين راهي سطل آشغال يا كابينت ميشود كه باز هم به همان سرنوشت شوم دچار ميشود.
زمانهاي گذشته سنجد ارزش بيشتري داشت و آنقدر طرفدارانش زياد بود كه علاوه بر سر سفره هفتسين در سبد غذايي مردم نيز براي خود جايي داشت.
امروزه بيشتر ما تنها در سفره هفتسين براي همينميوه جايي مقرر كردهايم كه چه بسا ممكن است در طي ساليان بعد همين يك ذره جا هم ديگر به او تعلق نگيرد!اما شايد اگر خواص سنجد را بدانيد، ديگر حتي كمترين بياهميتي را نسبت به آن روا نداريد. پس در اين قسمت براي آشنايي بيشتر در مورد درخت سنجد و خواص آن به معرفي سنجد يا «Elaegnusan gastifolial» ميپردازيم.
درخت سنجد
طبق مطالعات صورت گرفته به طور كلي سه نوع درخت سنجد در دنيا وجود دارد كه دو نوع هلاگنوس و هيپوفار در ايران موجود است. درخت سنجد به صورت درختچههاي بزرگ يا كوچك ديده ميشود.
گلهاي آن كوچك، زردرنگ و معطر با عطري قوي است كه گاهي اوقات براي افراد حساسيت ايجاد ميكند.
ميوه آن به شكل زيتون و گوشتي است و از سه قسمت پوسته به رنگ نارنجي، گوشت آن سفيد پرزدار و هسته چوبي تشكيل شده كه هر كدام از آنها داراي خواص دارويي و صنعتي است.
امروز از درخت سنجد و ميوه آن در صنايع غذايي، بهداشتي، دارويي، صنايع چوبي و عطرسازي استفاده ميشود.
كاربرد صنعتي
از پوست درخت سنجد يك ماده شيميايي- دارويي مهم به نام تتراهيدروآرمور ومتيل و از برگ آن آلكانوييد كه در صنايع داروسازي كاربرد دارد، استخراج ميشود.
اسانس گل سنجد نيز در صنايع داروسازي و آرايشي و عطرسازي كاربرد فراوان درد.
خواص سنجد
اگر آرد و هسته ميوه سنجد با هم آسياب شوند، مصرف خوراكي آن، بيماري آرتروز را درمان ميكند. اين تركيب براي درمان اسهال و زخممعده نيز بسيار مفيد است.
ميوه سنجد طبق نظر حكماي طب سنتي طبيعتي سرد و خشك دارد و براي سرفههاي گرم مفيد و آثار تقويتكننده و فرحبخش دارد. اين ميوه همچنين صفرا را قلع و قمع كرده و قي و آشفتگي را تسكين ميبخشد.
در هند از روغن هسته سنجد، شربت غليظي درست ميكنند كه در هنگام التهاب غشاهاي مخاطي همراه با تشرحمانند موارد زكام و همچنين در موارد عفونتهاي برونشها مصرف ميكنند.
در اسپانيا نيز از شيره گل سنجد براي قطع تبهاي مهلك و خطرناك استفاده ميشود.گل سنجد گرم، خشك و معطر است (مقدار خوراك از آن پنجگرم است) كه به صورت دمكرده يا جوشانده مصرف ميشود.جوشانده يا دمكرده گل سنجد براي بيماريهايي مانند فلج، كزاز و قلب و نيز تقويت معده و كبد، برطرف كردن زخمهاي ريوي و تنگي نفس، نفخ و يرقان مفيد است.به طور كلي در قسمت ميان بر سنجد (آردي شكل) دو نوع قند گلوكز و فروكتوز و هفت نوع چربي اشباع شده و اشباع نشده وجود دارد و نيز در قسمت درون بر (هسته چوبي) 17 نوع آمينو اسيد و مقداري پروتئين وجود دارد كه هريك از اين آمينواسيدها خواص دارويي بسيار مفيدي دارند.
سنجد در مناطق مختلف ايران به نامهاي مختلفي خوانده ميشود. مثلا در كردستان آن را «سرين چك»، در آذربايجان «ايده، ايكده»، در اطراف تهران «پستانك» و در اصفهان «غبيده بادام» گفته ميشود. در كتب سنتي نيز از سنجد با نامهاي «چوبدانه، بل، نقد» ياد شده است.
|